مطمئنا همتون نام لینوکس رو شنیدید و خوب چون تا بحال دلیلی برای استفاده از اون پیدا نکردید هیچ وقت برای امتحان حتی طرفش هم نرفتید. پیرو پست قبلیم در مورد بحث گنو/لینوکس اینبار میخوام شما رو با تمام مباحث اساسی دنیای گنو/لینوکس آشنا کنم. حتم دارم برای کسانی که به این موضوع علاقه مندند آشنایی با این مباحث بسیار هیجان انگیز خواهد بود.

GNU
GNU سرواژه عبارت "GNU Not Unix" است که یعنی سیستم عملی بر پایه یونیکس ولی نه با استفاده از کدهای اون.البته معنی تحت الفظی Gnu‌ یعنی گوزن یالدار.
مفهوم گنو برای اولین بار توسط ریچارد استالمن نابغه ی دنیای نرم افزارهای رایگان تعریف شد و هدفش هم از این کار ساخت سیستم عاملی آزاد و رایگان برای عموم کاربران کامپیوتری بود. براین اساس استالمن بنیاد نرم افزارهای آزاد رو در سال 1985 تاسیس کرد و کار نوشتن نرم افزارهای رایگان معادل نرم افزارهای انحصاری تحت یونیکس رو با جمعی از برنامه نویسان آغاز کرد و کار تا اونجایی پیش رفت که تقریبا برای تمام نرم افزارها یک معادل رایگان و کدباز نوشته شده بود. لوگوی تجاری هم همون گوزن Gnu انتخاب شد.

GPL
GPL سرواژه عبارت"General Public Licence" است که بعنوان مجوزی برای ساخت، توسعه و انتشار نرم افزارهای رایگان توسط ریچارد استالمن تهیه شد. تمامی نرم افزارهای رایگان من جمله لینوکس از این قانون تبعیت میکنند.

Linux
پروژه ی ساخت سیستم عامل توسط بنیاد نرم افزارهای آزاد با مشکلات عدیده ای مواجه شده بود و شاید تا مدتها کار نوشتن این سیستم عامل بطول می انجامید. از طرفی DOS که توسط مایکروسافت از یک هکر سیاتلی به قیمت 50000 دلار خریداری شده بود تمام سیستم های خانگی رو تحت سلطه ی خودش درآورده بود و از طرفی دیگر سیستمهای Mac و Unix با قیمتهای سرسام آور خودشون کمتر در میان کاربران خانگی محبوبیت داشتند.
در یک همچین شرایطی یک پروفسور هلندی به نام Andrew S. Tanenbaum سیستم عامل MINIX رو طراحی کرد.

‌MINIX رایگان نبود ولی با خرید اون میتونستید به 12000 خط کد نوشته شده با C و اسمبلی دسترسی داشته باشید و این آغازی بود برای تحقیق و بررسی کدهای یک سیستم عامل واقعی توسط دانشجویان و علاقمندان به کامپیوتر.
یکی از همین علاقه مندان، لینوس بندیکت توروالدز دانشجوی سال دوم رشته ی علوم کامپیوتر در دانشگاه هلسینکی فنلاند بود.

لینوس 21 ساله که فارغ از هرگونه وابستگی برای خودش هکر توانمندی بود دنبال سیستم عاملی میگشت که نیازهای حرفه ایش را تامین کند. MINIX راه رو برای او باز کرده بود.
درحالی که استالمن و گروهش درگیر پروژه گنو بودند لینوس به تنهایی در فکر ساخت یک سیستم عامل باز بود... .
در 25 آگوست 1991 نامه ای تاریخی از طرف لینوس به گروه خبری MINIX ارسال شد که قسمتی از آنرا باهم میخونیم:
((... با سلام به تمام استفاده کننده گان MINIX من در حال تهیه یک سیستم عامل رایگان فقط به عنوان سرگرمی و نه به بزرگی و حرفه ای گنو هستم...))
به روشنی میشه از متن نامه فهمید که خود لینوس هم از کار بزرگی که در حال انجامشه بی خبراست! لینوس نسخه ی 0.01 رو در اواسط سپتامبر همون سال منتشر کرد و روی اینترنت قرار داد. کدها دانلود شدند و بعد از بهینه سازی دوباره به لینوس بازگردانده شدند.
نسخه ی 0.02 در 5 اکتبر بهمراه اعلامیه معروف لینوس منتشر شد.
نسخه ی 0.03 پس از چند هفته آماده شد و تا دسامبر به نسخه ی 0.10 رسید.
تنـــها 2% از لینوکس کنونی توسط توروالدز نوشته شده. او مالکیت شخصی لینوکس رو در اختیار داره و یک سازمان غیر انتفاعی بین‌المللی هم بر روی لینوکس نظارت داره. با توجه به فلسفه گنو، توروالدز علاقه‌ای به وجـــود یک علامت تجاری بـرای لینوکس نداشت اما در سال 1995 او باید ایــن امر یعنی ثبت علامت تجاری رو می‌پذیرفت چرا که عده‌ای اقدام به ثبت آن برای خودشون کردند و این ماجرا منجربه تولد پنگوئن TUX شد.
لینوکس با سرعت هرچه تمامتر به عنوان هسته ی سیستم عامل در حال پیشرفته و الان که من این مطلب رو مینویسم آخرین نسخه ی آن ورژن

توزیع چیست؟
شرکتهای مختلف با استفاده از هسته ی لینوکس و نرم افزارهای گنواقدام به انتشار یک سیستم عامل جدید میکنند که این سیستم عاملها توزیع یا distribution نامیده میشوند. از معروفترین توزیع ها میشه به Redhat، Mandriva، Open Suse, Ubuntu و Gentoo اشاره کرد.

میزکار یا Desktop
برخلاف ویندوز که تمام قسمتهایش باهم پیوند خوردند و تمام اجزا در ارتباط باهم هستند درگنو/ لینوکس همه چیز مستقل و جدا از هم هست . یکی از این اجزا همین میزکار خودمون هست که این ویژگی یعنی مستقل بودن سبب شده که هیچگاه توزیعهای گنو/لینوکس دچار یکنواختی نشوند. معروفترین این میزکارها عبارتند از:
GNOME : که یکی از متداول ترین و مناسب ترین میزکارهاست. هم به دلیل حجمش و هم بدلیل کاربردی بودنش
KDE : زیباترین میزکار گنو/لینوکس که بسیار به ویندوز شبیه هست و البته این زیبایی حجم زیادی رو هم اشغال میکند.
Xfce : یکی از کم حجم ترین میزکارها که برای کامپیوترهای با قدرت پایین بسیار مناسب است.

اکثر توزیعهای معروف گنو/لینوکس معمولا با چند میزکار ارائه میشن تا کاربر بنابر سلیقه و نوع کاربرد هرکدوم رو که دلش خواست نصب کنه و اصلا هیچ تحمیلی در کار نیست.

Terminal
ترمینال یا خط فرمان لینوکس یکی از قسمتهای پرهیجان یک توزیع لینوکسی به شمار میاد. شما میتونید تمامی کارهاتون رو از طریق این ترمینال انجام بدید. اگرهم کار با اون براتون لذت بخش نیست همون محیط گرافیکی هم تمام نیازهاتون رو برطرف میکنه. اما یکی از خصیصه های یک کاربر لینوکسی استفاده از خط فرمان هست که قدرت فوق العاده ای رو در اختیار شما میزاره.

لیست کل یادداشت های وبلاگ