سلام. این پست آغازیست برای فعالیت من تو این وبلاگ که فعلا حالا حالاها دور محور گنو/لینوکس میچرخه. راستی شما چقدر با لینوکس و نرم افزارهای آزاد آشنایی دارید؟ آیا تا بحال هیچ محرکی شما رو بسمت لینوکس هدایت کرده؟ یا مثلا دنبال انگیزه ای برای شروع کار با لینوکس بوده اید؟ سعی دارم در این نوشتار و مطالب بعدی شما رو هرچه بیشتر با این جهان نسبتا غریب آشنا کنم و حداقل برای شروع، انگیزه و هدفی رو براتون تعریف کنم.

لینوکس یا ویندوز؟

از وقتی که یادمون میاد هرجا حرف از لینوکس زده میشد به چشم یک سیستم عامل مغلوب و ضعیف در مقابل ویندوز به اون نگاه میکردیم. اصلا چطور بعضی از آدما حاضر میشن که با چنین سیستم عاملی کار کنن؟! محیط جذاب و کاربر پسند ویندوز که با ورود ویستا به منتها الیه زیبایی رسیده ، دنیای نرم افزاری غنی و پر جمعیت ، مدارک مایکروسافت ، ادوبی ، سیسکو و بسیاری از شرکتهای این چنینی که همه برپایه ی ویندوز قرار گرفتند و خیلی از فاکتورهای ریز و درشت دیگه ای که هرکدوم دلیل محکمی بر سلطه ی ویندوز در دنیای سیستم عاملهاست دیگه جایی برای مقایسه ی این شاهکار مایکروسافت با لینوکس و توابع اون نمیزاره!

اما اون چیزی که گود این رقابت رو هنوز گرم نگه داشته و شاید بشه گفت هر روز عرصه رو بر ویندوز و یا بهتر بگم بر انحصار طلبی شرکتهایی مانند مایکروسافت تنگ تر میکنه صرفا یک سیستم عامل با عنوان لینوکس نیست بلکه جنبشی است که در پس آن قرار گرفته و لینوکس طلایه دار این انقلاب بشمار میاد.

انقلاب نرم افزارهای رایگان

حتما و در یک موقعیت بهتر تمامی آنچه که در دنیای نرم افزارهای رایگان ویا بعبارتی بهتر نرم افزارهای اپن سورس گذشت رو بصورت یک داستان زیبا و خواندنی براتون تعریف میکنم اما الان فقط میخوام شما رو هرچه بیشتر با چرایی این نهضت آشنا کنم. چه بسا خیلی از شما بعد از خوندن این مطلب بیش از پیش و با انگیزه ای غیر از تفریح و تفنن به سراغ لینوکس و دنیای اپن سورس برید.

در دنیایی که همه چیز تحت قانون کپی رایت بود عده ای با زیرکی هرچه تمامتر عبارت "کپی لفت" رو به فرهنگ واژگان اضافه کردند.

در عالم کامپیوتر طبق اون چیزی که قانون کپی رایت بیان میکرد هر محصولی دارای یک مالک خصوصی بود. کد نرم افزارها تنها در اختیار برنامه نویس آن قرار داشت و اجازه ی توسعه ، ارتقا و عرضه ی آن جزء اختیارات او به شمار میرفت. توی این دنیا مشتری مداری در راستای اهداف شرکتها بود و خواسته های کاربران فقط در صورتی بکار گرفته میشد که محصول رو بصورت شخصی سفارش میدادن. امثال من و شما هم فقط باید آه میکشیدیم و میگفتیم که ای کاش فلان ویژگی رو فلان نرم افزار داشت! و عملا کاری جز وفق دادن خودمون با امکانات موجود در نرم افزارها نداشتیم.

توی این فضا که بیشتر شبیه به یکدنیای ماتریکسی بود تفکر اپن سورسی همانند نئو برای نجات کاربران از راه رسید. هرچند بازهم مثل ماجرای فیلم، دنیای ماتریکس و انحصارطلبی همچنان پابرجا خواهد ماند! ولی ما کماکان منتظر قسمت بعدی فیلم مینشینیم!!!

کپی لفت دقیقا در جبهه ی مقابل کپی رایت قد علم کرد و قوانین خودش رو اینطور بیان نمود:

ما معتقدیم که نرم افزار باید بصورت آزاد در اختیار کاربران قرار بگیره. اما آزادی به چه معناست؟

طبق این نگرش نرم افزار پس از تولید در انحصار شخص یا شرکت نخواهد ماند. نرم افزار برای اجرا و استفاده رایگان در اختیار کاربر قرار میگیره و کاربر علاوه بر خود نرم افزار به کدهای منبع اون هم دسترسی خواهد داشت. حتی میتونه تحت یکسری از مجوزها ( که بعدا راجع بهشون بیشتر صحبت خواهیم کرد) بنا بر نیاز خود در این کدها تغییر ایجاد کنه و شکل جدیدی از این نرم افزار رو ارائه بده ولی این ارائه نباید خارج از چارچوب قوانین کپی لفت باشه. یعنی این قوانین تا هرجایی که توسعه ی نرم افزار ادامه پیدا کنه همراه اون خواهد بود.

همچنین این آزادی میتونه در جهت تکثیر و کپی نرم افزار هم باشه. یعنی شما میتونید بدون هیچ دغدغه ای در تیراژ بی نهایت اقدام به تکثیر و نشر نرم افزار مورد نظر خودتون بکنید!

این آزادی و فرهنگی که نرم افزارهای رایگان به ارمغان آوردند ثمره ای جز پیشرفت پروژه های نرم افزاری دربرنداشت. نمونه های خوبی برای اثبات این مدعا وجود داره که یکی از بهترین و ملموس ترین اونها پروژه ی فایرفاکس موزیلا هست.

مرورگری که بعد از عرضه در اختیار عموم قرار میگیره تا همه در بهبود و ارتقای اون همیاری کنند. حالا کار بجایی رسیده که تعداد افزونه های این مرورگر به اندازه ی تمام کاربران اینترنت در سطح جهان رسیده! و آمار دانلود آن از مرز 500 میلیون بار هم گذشته! و این یعنی انقلاب نرم افزارهای رایگان.

از شما بابت نثر نه چندان دلچسبم عذر میخوام. هرکاری شروعی داره و آغاز لینوکس هم از اینجاست. لینوکس زائیده ی یک تفکر است که اگر با این تفکر آشنا نباشیم کاربری لینوکس هیچ جذابیتی برای ما نخواهد داشت. مطمئنا از این به بعد بحث گنو/لینوکس جذابتر از اینها میشه. خواهشا با نظراتتون منو در ادامه ی کار یاری کنید.

لیست کل یادداشت های وبلاگ